4.09.2025
Czy stres sprawia, że boli bardziej? O wzajemnym oddziaływaniu bólu i stresu.
Ból i stres w normalnych warunkach są zjawiskami pozytywnymi i chronią nas przed zagrożeniem. Jednak w dzisiejszych czasach obserwuje się epidemię stresu i bólu jako zjawisk patologicznych, co wynika z warunków w jakich żyjemy. Co ciekawe, oba zjawiska są bezpośrednio ze sobą związane i oddziaływują na siebie wzajemnie. Ból i strach przed nim należą do czynników stresogennych, a stres-do czynników ściśle na ból wpływających. Przykładowo zdarcie skóry w wyniku upadku z roweru może prowadzić w przyszłości do stresu związanego z jazdą na rowerze i obawą powtórzenia upadku. W sytuacjach krytycznych, wymagających szybkiego działania, w stanie zagrożenia zdrowia lub życia zmienia się natomiast odczuwanie bólu-co np. widać po rowerzystach potrąconych w wypadkach drogowych, powracających do jazdy mimo doznanych obrażeń.
Spis treści
Wpływ stresu na ból
Ostry epizod stresu może powodować zwiększone, lub zmniejszone odczuwanie bólu. Co więcej, stres może również negatywnie wpływać na odczuwanie bólu przewlekłego. Przewlekle trwający stres może prowadzić do rozregulowania osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, która jest odpowiedzialna m.in. za wydzielanie kortyzolu-hormonu stresu. W następstwie dochodzi do zaburzenia działania układu i zwiększenia lub zmniejszenia jego reakcji na bodziec stresowy. Co to ma wspólnego z bólem? “Przeładowanie” organizmu stresem jest jedną z przyczyn wielu chorób, w tym właśnie bólu-przykładowo takie powiązania znaleziono w kontekście występowania migreny.
Dlatego tak ważne jest zachowanie odpowiedniej higieny życia i w miarę możliwości unikanie szkodliwego dla nas, przepełnionego stresem, stylu życia.
Wpływ bólu na stres
Ból z kolei, zarówno ostry jak i przewlekły należy do stresorów i może bezpośrednio powodować wzrost wydzielania kortyzolu. U osób doświadczających bólu przewlekłego występuje dysfunkcja osi podwzgórze-przysadka-nadnercza i obserwuje się wyższe lub niższe stężenia kortyzolu we krwi, a także podwyższenie wydzielania kortyzolu w odpowiedzi na stresujące sytuacje.
Czynniki pogarszające ból i stres
Oprócz bezpośredniego oddziaływania między stresem i bólem, oba te zjawiska nasilają następujące czynniki:
- niedostosowanie neuroplastyczności;
- zaburzenia układu endokrynnego;
- przewlekły toczący się w organizmie stan zapalny;
- stan nadmiernej czujności;
- katastrofizacja;
- niewłaściwy styl życia;
- niekorzystne środowisko;
- niski status socjoekonomiczny;
- brak wsparcia ze strony bliskich;
- złe wybory życiowe.
Jedną z metod pomocnych w leczeniu bólu spotęgowanego stresem jest terapia behawioralno-kognitywna (CBT). Poprzez trening wprowadzenia organizmu w stan relaksu, zrozumienie swoich emocji i trening radzenia sobie w sytuacjach stresowych, CBT wzmaga pozytywne myślenie i pozwala na redukcję wydzielania czynników prozapalnych w organizmie. Dodatkowo wzmaga wydzielanie endogennych opioidów i może indukować tworzenie się nowych połączeń w mózgu.
Podsumowanie
Ból i stres są zjawiskami ściśle ze sobą powiązanymi i wpływającymi na siebie nawzajem. Stres może zarówno zmniejszać, jak i zwiększać odczucie bólu, natomiast ból może wzmagać odpowiedź organizmu na stresowe sytuacje. W celu zmniejszenia ryzyka narażenia się na ból przewlekły i intensyfikację bólu należy dbać o dobrostan psychiczny i higienę życia. Pomocna może się okazać terapia behawioralno-kognitywna.
Źródła: